Quan điểm Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng cho
thanh niên
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn cho rằng: tương lai của
dân tộc, tiền đồ của Tổ quốc và sự thành công của cách mạng phần lớn phụ thuộc
vào lực lượng thanh niên. Hồ Chí Minh luôn coi trọng việc giáo dục, đào tạo
thanh niên, trong đó giáo dục đạo đức cách mạng có vị trí quan trọng đặc biệt.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh giáo dục đạo đức cách mạng là cơ sở,
điểm xuất phát cho các giáo dục khác. Đạo đức cách mạng là nền tảng vững chắc của
thanh niên, nhờ đó mà mỗi thanh niên có thể tự phấn đấu hoàn thiện mình, hình
thành năng lực thực tiễn để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.
Người cho rằng: "Cũng như sông thì có nguồn mới có nước,
không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người
cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh
đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là
một công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức... thì còn làm nổi việc
gì".
Người cũng khẳng định, thanh niên đóng vai trò quan trọng
trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Trong bài "Thư gửi các bạn
thanh niên", Hồ Chí Minh khẳng định: "Thanh niên là người chủ tương
lai của nước nhà. Thật vậy nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là
do các thanh niên"
Suốt cuộc đời mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành nhiều tâm sức
vì sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ Việt Nam thành lớp chiến sĩ cách mạng
kiên cường, anh dũng. Xuất phát từ sự nhìn nhận, đánh giá đúng đắn, khách quan
vai trò, vị trí của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng, Người đặc biệt quan
tâm vấn đề giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho thanh niên, “đào tạo họ
thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng", vừa
"chuyên". Đây chính là sự tổng kết lý luận và thực tiễn mà Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã rút ra từ lịch sử nhân loại, dân tộc và cũng là một trong những nội
dung quan trọng, xuyên suốt nhất trong tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh
niên.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá thanh niên với tất cả những ưu
điểm vốn có của họ, coi họ là “bộ phận quan trọng của dân tộc”, là “lực lượng
nòng cốt để xây dựng xã hội mới”. Người cho rằng, thanh niên chính là lực lượng
xung kích trong mọi công việc. “Việc gì khó có thanh niên, ở đâu khó có thanh
niên” và để kế thừa được truyền thống của các thế hệ cha anh đi trước, kế thừa
sự nghiệp cách mạng, nhất thiết thanh niên phải có đạo đức cách mạng. Trong mối
quan hệ giữa đạo đức với tài năng, Hồ Chí Minh khẳng định đạo đức là gốc, nó
quyết định sức mạnh tinh thần to lớn của con người, sức mạnh của đoàn kết, nhờ
đó mà đạo đức góp phần to lớn vào việc quyết định sự thành bại của cách mạng nước
ta.
Chính vì vậy, Người luôn coi trọng giáo dục, rèn luyện đạo đức
cho thế hệ trẻ. Một mặt, Hồ Chí Minh khẳng định vai trò và sức mạnh của thanh
niên, nhưng mặt khác, Người cũng thẳng thắn nêu lên những nhược điểm, những
thiếu sót của thanh niên. Đó là sự thiếu từng trải, thiếu kinh nghiệm trong cuộc
sống, một số chưa chịu khó học tập, mắc bệnh hình thức, bệnh cá nhân, tự cao,
tự đại… Người yêu cầu mọi thanh niên phải chống tâm lý tư lợi, ham sung sướng,
tránh khó nhọc, chống thói quen xem khinh lao động, nhất là lao động chân tay;
chống bệnh lười biếng, xa xỉ; chống kiêu ngạo, giả dối, hình thức, khoe khoang…
Phát huy mặt mạnh, khắc phục điểm yếu là con đường để tự hoàn thiện nhân cách
của thanh niên. Muốn làm được điều đó, thanh niên phải không ngừng tu dưỡng,
rèn luyện và học tập để làm người và phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, việc giáo dục, bồi dưỡng đạo đức
cách mạng cho tuổi trẻ là nhằm giúp họ trở thành những công dân tốt, người lao
động tốt, người chiến sĩ tốt, người chủ xứng đáng của đất nước và là người cách
mạng chân chính… Đó là những con người “vừa có đức, vừa có tài” hoặc “vừa hồng,
vừa chuyên”. Bởi, trong mối quan hệ đức - tài, hồng - chuyên, Người coi “đạo đức
là cái gốc của người cách mạng” và Người dạy, thanh niên ta phải thấm nhuần
tinh thần làm chủ nước nhà và phải trau dồi đạo đức của người cách mạng. Đặc biệt,
mục đích quan trọng hàng đầu của giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho
thanh niên là để tạo nguồn cán bộ cho cách mạng.
Người căn dặn kỹ, phải giáo dục họ “luôn luôn nâng cao tinh
thần yêu Tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, tăng cường tình cảm cách mạng đối với
công nông, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng, triệt để tin tưởng
vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng nhận bất kỳ nhiệm vụ nào mà Đảng và nhân dân
giao cho”, đó chính là những giá trị tốt đẹp trong phẩm chất của một người cách
mạng chân chính. Giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho thanh niên nhằm hướng
tới mục tiêu đào tạo ra những chiến sĩ cách mạng cống hiến hết mình để bảo vệ sự
bình yên cho Tổ quốc, cho nhân dân, xây dựng và phát triển đất nước như Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã căn dặn “Có gì sung sướng vẻ vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng
để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và giải phóng
loài người”.
Thanh niên học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh
Nhận thức rõ vị trí, vai trò của thanh niên và công tác
thanh niên trong thời kỳ mới, Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) khẳng định:
“Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực
lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết
định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước, hội nhập
quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội”. Mục tiêu đặt ra là: “Tiếp tục xây dựng
thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý
tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp
hành pháp luật, sống có văn hoá, vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội
nhập quốc tế; có sức khoẻ, tri thức, kỹ năng và tác phong công nghiệp trong lao
động tập thể trở thành những công dân tốt của đất nước”.
Thực hiện lời dạy của Chủ tich Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước
ta coi công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những
nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Vì vậy, Đảng thường xuyên chăm
lo giáo dục, bồi dưỡng, đào tạo, phát triển toàn diện thế hệ trẻ cả về chính trị
tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hóa, sức khỏe và nghề nghiệp. Đồng thời tạo mọi
điều kiện để thanh niên có việc làm, phát huy tài năng, đóng góp xứng đáng vào
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Những năm qua, nhiều nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công
tác thanh niên và giáo dục thế hệ trẻ đã được triển khai, đạt nhiều kết quả. Hệ
thống pháp luật, công tác quản lý nhà nước về thanh niên ngày càng được hoàn
thiện. Giáo dục về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đạo đức, lối sống
cho thế hệ trẻ không ngừng được tăng cường và đổi mới. Nhờ đó trong các thời kỳ
cách mạng, thanh niên luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, có tinh thần yêu
nước, hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh, kế tục và
phát huy truyền thống cách mạng của thế hệ đi trước. Thông qua các hoạt động
giáo dục, các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước đã tạo môi trường lành
mạnh để thế hệ trẻ rèn luyện, trưởng thành, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng,
đạo đức cao đẹp, lối sống nghĩa tình, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện
nhân cách.
Thanh niên Việt Nam ngày nay có hạnh phúc được sinh ra và lớn
lên trong hòa bình. Họ đã và đang thừa hưởng những thành quả đấu tranh do cha
ông để lại. Họ đang đi theo con đường mà dân tộc, Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
lựa chọn. Họ cũng đang tiếp tục thực hiện những quan điểm định hướng cho việc
giáo dục đào tạo thanh niên của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh để xứng đáng trở
thành những chủ nhân tốt của đất nước trong giai đoạn cách mạng mới. Nhìn
chung, thế hệ trẻ Việt Nam được chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục ngày một tốt
hơn; phần lớn thanh niên tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát
triển của đất nước, sống có trách nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân, có ước
mơ, hoài bão, kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt, tư duy năng động, sáng tạo, lạc
quan, tự tin, dám nghĩ, dám làm; có nhiều đóng góp quan trọng trong sự nghiệp đổi
mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng, với tinh thần “Không có việc gì khó, chỉ sợ
lòng không bền, đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên”, thanh niên ngày
nay đã phát huy truyền thống, hăng hái, sôi nổi, đi đầu trong các phong trào
thi đua sôi nổi, như các phong trào: “thanh niên lập nghiệp”, “tuổi trẻ giữ nước”,
“thanh niên tình nguyện”, “tuổi trẻ sáng tạo”, “tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”..,
góp phần xây dựng quê hương, đất nước. Thế hệ thanh niên ngày nay đã kế tục xứng
đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng. Trên các lĩnh vực của đời sống xã hội đã và
đang xuất hiện những nhà quản lý, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà hoạt động
nghệ thuật có đức, có tài trong độ tuổi thanh niên. Nét nổi bật của thanh niên
nước ta là ý chí vươn lên, tinh thần cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất,
ham mê nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ để thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu,
làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội.
Tuyệt đại bộ phận thanh niên vẫn là cánh tay đắc lực của
Đoàn, cơ bản giữ vững đạo đức cách mạng, sống trong sạch, giản dị, lành mạnh,
biết vươn lên. Thanh niên sống có hoài bão, có lý tưởng, có niềm tin ở tương
lai tươi sáng của dân tộc. Họ dám đấu tranh để bảo vệ cái đúng, bảo vệ lẽ phải,
bảo vệ sự công bằng, lên án cái xấu, cái ác như tham nhũng, lãng phí… Những tấm
gương cao đẹp hy sinh thân mình vì hạnh phúc của nhân dân luôn được tuổi trẻ
ngưỡng mộ, học tập và làm theo. Điều đó cho thấy, thanh niên nước ta ngày nay
vẫn ý thức rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân dân, mong muốn được đóng góp
vào công việc xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ
Chí Minh vẫn mong ước.
Tuy nhiên, mặt trái của kinh tế thị trường, những thách thức
của hội nhập kinh tế thế giới, đặc biệt những âm mưu thủ đoạn nham hiểm của các
thế lực thù địch đang tác động mạnh mẽ đến thanh niên, khiến cho không ít người
chạy theo lối sống thực dụng, sa ngã, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp của
dân tộc; có thái độ thờ ơ, bàng quan trước các sự kiện kinh tế, chính trị của đất
nước, không muốn tham gia vào các hoạt động chính trị - xã hội, không muốn phấn
đấu vào Đoàn, vào Đảng. Một số thanh niên phạm vào các tệ nạn xã hội, vi phạm
pháp luật. Nhiều vụ án được khám phá trong thời gian gần đây cho thấy tỷ lệ phạm
tội trong thanh niên có chiều hướng gia tăng. Điều nguy hiểm hiện nay là đã xuất
hiện một bộ phận thanh niên tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ, chạy theo lợi
ích vật chất, coi trọng đồng tiền; tỏ ra lười học tập và rèn luyện, không có động
cơ học tập đúng đắn, thiếu sự tự giác phấn đấu rèn luyện…
Nội dung giáo dục, bồi
dưỡng cho thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Nội dung giáo dục bồi dưỡng bao gồm: giáo dục phẩm chất
trung với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; lòng yêu
thương con người; tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung.
Giáo dục phẩm chất trung với nước, hiếu với dân:
Hồ Chí Minh đã khẳng định: “cốt nhất của nhà trường là dạy
cho học trò biết yêu nước, thương nòi. Phải dạy cho họ ý chí tự lập, tự cường,
quyết không chịu thua kém ai, quyết không chịu làm nô lệ”. Phải làm cho họ biết
kính trọng sự cần lao, tập cho họ quen lao khổ. Dạy họ chí khí tự thực kỷ lực
(tự làm lấy mà ăn), không ăn bám xã hội. Người dạy thanh niên phải có 6 cái
yêu: Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu xã hội chủ nghĩa, yêu lao động, yêu khoa học
và yêu kỷ luật. Trong đó, yêu Tổ quốc, yêu nhân dân phải được đặt lên hàng đầu.
Giáo dục phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư:
Cần theo Hồ Chí Minh là cần cù, siêng năng, chăm
chỉ, làm việc có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao, lao động với tinh thần tự
lực cánh sinh, không lười biếng, không ỷ lại. Kiệm tức là tiết kiệm
sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của nhân dân, của nước, của
bản thân mình, phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại
thành cái to. Liêm tức là luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công
và của dân, không xâm hại một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân. Phải
trong sạch, không tham lam. Chính nghĩa là không tà, thẳng thắn,
đứng đắn. Về Chí công vô tư, Người nói: “Khi làm bất cứ việc gì
cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”, “phải lo trước
thiên hạ, vui sau thiên hạ”. Theo Hồ Chí Minh, các phẩm chất đó có mối quan hệ
mật thiết với nhau. Cần mà không kiệm thì chẳng khác nào gió vào nhà trống, làm
chừng nào xào chừng ấy. Còn kiệm mà không cần thì sản xuất được ít, không đủ
dùng, không có tăng thêm, không có phát triển. Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến
chí công vô tư, ngược lại đã chí công vô tư, một lòng vì nước, vì dân, vì Đảng,
thì nhất định sẽ thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính.
Giáo dục lòng yêu thương con người:
Theo Hồ Chí Minh, lòng yêu thương con người là một tình cảm
rộng lớn, trước hết giành cho những người cùng khổ, bị áp bức, bóc lột, không
phân biệt màu da, sắc tộc, tôn giáo…thể hiện trong các mối quan hệ: bạn bè, đồng
chí, anh em, với mọi ngươi bình thường trong quan hệ hàng ngày. Trong các mối
quan hệ đó, Người đòi hỏi mỗi người phải luôn nghiêm khắc, chặt chẽ với mình và
rộng rãi, độ lượng với người khác. Người dạy thanh niên phải luôn yêu thương
con người, trước hết là tôn trọng nhân phẩm của con người, biết cách nâng con
người lên, không hạ thấp, không vùi dập con người.
Giáo dục tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung:
Đối với thế hệ trẻ Bác yêu cầu phải có ý thức xây dựng tinh
thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước, với những
người tiến bộ trên thế giới. Đồng thời, phải nắm vững tư tưởng, quan điểm, chủ
trương, giải pháp về công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của Đảng; tích cực,
chủ động bồi dưỡng tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung.
Giáo dục lối sống văn hóa:
Theo Bác giáo dục cho thanh niên lối sống văn hóa là giáo dục
cho họ sống có nghĩa, có tình, luôn trung thực, trách nhiệm với công việc được
giao, ít ham muốn về vật chất, chức quyền, danh lợi, phải luôn khoan dung, độ
lượng với mọi người. Đồng thời, phải giáo dục mỗi một thanh niên khi ở nhà thì
siêng năng giúp đỡ cha mẹ, anh em, ăn ở sạch sẽ, không gặp đâu nằm đó, không gặp
gì ăn nấy. Lúc đến trường thì phải siêng học, giữ kỷ luật, biết tiết kiệm giấy
bút, yêu bạn bè, kính trọng thầy cô. Lúc ra đường biết giúp đỡ gia đình các chiến
sĩ, an ủi đồng bào…
Trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đây là các chuẩn mực đạo
đức cách mạng chung nhất của nền đạo đức mới, đạo đức cách mạng Việt Nam. Bất cứ
người nào cũng có thể tìm thấy những vấn đề đạo đức mà Hồ Chí Minh đặt ra rất gần
gũi với mình, những phẩm chất cần tu dưỡng, những định hướng để vươn tới chân,
thiện, mỹ của cuộc sống con người. Đó là những vấn đề đạo đức Người rút ra từ cuộc
đời thực của con người và xã hội Việt Nam, khái quát thành tư tưởng, lý luận đạo
đức, từ đó trở lại cải tạo con người, làm biến đổi hiện thực xã hội.
Một số giải pháp tăng cường giáo dục bồi dưỡng, rèn luyện
đạo đức cách mạng cho thanh niên hiện nay
Để thực hiện lời dạy của Bác Hồ về rèn luyện, tu dưỡng đạo đức
cách mạng và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho thanh
niên trong giai đoạn hiện nay, cần thực hiện một số giải pháp như sau:
Đồi với tổ chức Đoàn,
Hội thanh niên
(1). Quán
triệt sâu sắc hơn nữa chủ trương của Đảng, Nhà nước về vị trí, vai trò của thế
hệ trẻ theo tinh thần Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24-3-2015 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng
cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030”. Tổ
chức Đoàn, Hội chủ động phối hợp với nhà trường, gia đình và xã hội trong việc
giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ. Trước những diễn
biến của thời đại ngày nay, cần chú trọng nội dung giáo dục thanh niên về bản
lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống; tăng cường giáo dục cho thanh niên nắm vững
tính cách mạng, khoa học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh; về mục tiêu, lý tưởng của Đảng, của dân tộc; về độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội; về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; về truyền thống
yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tinh thần quốc tế trong sáng của thanh niên; về
thân thế, sự nghiệp, tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; về truyền thống
vẻ vang của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
(2) Đẩy mạnh
xây dựng, củng cố tổ chức đoàn, hội vững mạnh, làm cơ sở để thực hiện tốt chức
năng giáo dục thanh niên. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh “phải là cánh
tay đắc lực của Đảng trong việc tổ chức và giáo dục thế hệ thanh niên và nhi đồng
thành những chiến sĩ tuyệt đối trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã
hội và chủ nghĩa cộng sản”. Để tập hợp, thu hút được đông đảo thanh niên, trước
hết, Đoàn, Hội phải chủ động xây dựng chương trình hành động, kế hoạch công tác
ngay từ đầu năm, ký kết chương trình liên tịch phối hợp hoạt động với các tổ chức
đoàn thể - hội nhằm cụ thể hóa nghị quyết của cấp ủy đảng, lãnh đạo của địa phương,
đơn vị mình và của đoàn, hội cấp trên, nghị quyết đại hội đoàn, hội cấp mình.
Chủ động tham mưu cho cấp ủy đảng về cơ chế, nội dung trong công tác đoàn và
phong trào thanh niên, trong chỉ đạo các hoạt động phối hợp giữa các tổ chức
đoàn thể, hội để thực hiện tốt công tác thanh niên; đặc biệt, phải chủ động
nắm chắc tình hình, diễn biến tư tưởng, nhu cầu tâm tư, nguyện vọng, thắc
mắc, đề xuất của từng đoàn viên thanh niên để khuyến khích thanh niên tự giác
tham gia các hoạt động đoàn.
(3) Tăng cường
giáo dục cho thanh niên hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù
địch đối với cách mạng Việt Nam và những ảnh hưởng tiêu cực của nền kinh tế thị
trường; giáo dục, xây dựng tình bạn, tình yêu chân chính, trong sáng, lành mạnh;
xây dựng ý thức công dân, chấp hành pháp luật, tinh thần đoàn kết, tương thân tương
ái, giá trị nhân văn cao đẹp của con người Việt Nam..., làm cho thanh niên có
nhận thức đúng đắn, sâu sắc về những vấn đề lý luận, thực tiễn xã hội đặt ra,
củng cố niềm tin vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội ở nước ta.
(4) Gắn bồi
dưỡng đạo đức cách mạng cho thanh niên với các phong trào thực tiễn. Đặc biệt
là triển khai hiệu quả ba phong trào hành động cách mạng: “Thanh niên tình nguyện”,
“Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” cho phù hợp với đặc
thù của từng nhóm thanh niên ở từng cơ quan, đơn vị, địa phương. Cùng với đó, tổ
chức đoàn, hội các cấp cần tổ chức và có cơ chế khuyến khích thanh niên tích cực
hơn nữa trong việc tham gia vào các hoạt động có ích cho xã hội như: giúp đỡ
người neo đơn, hiến máu nhân đạo, thanh niên tình nguyện, các hoạt động uống nước
nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa... Tham gia những hoạt động đó sẽ cho giúp thanh
niên sống đẹp hơn, có ý nghĩa hơn cho bản thân và có ích cho cộng đồng.
(5) Tổ chức
đoàn, hội các cấp cần phát huy vai trò của thanh niên trong tự học tập, tự tu
dưỡng đạo đức, lối sống, hình thành cho thanh niên nhu cầu, động cơ phấn đấu,
rèn luyện đúng đắn, làm cho mỗi thanh niên có ý thức làm chủ, ham học hỏi, cầu
tiến bộ, vươn lên tự khẳng định mình. Cần tạo mọi điều kiện thuận lợi để thanh
niên phấn đấu, rèn luyện; đồng thời phải thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đánh
giá kết quả, định hướng phấn đấu cho thanh niên. Bên cạnh đó, cần quan tâm đáp ứng
những nhu cầu chính đáng của thanh niên về vật chất, tinh thần; giao nhiệm vụ
phù hợp với sở trường, năng khiếu đặc điểm tâm, sinh lý của họ sẽ tạo điều kiện
tốt để thanh niên rèn luyện đạo đức, lối sống.
Đồi với thanh niên cần
cố gắng thực hiện tốt những điều sau:
1. Đoàn viên, thanh niên sống phải có lý tưởng, có mục tiêu
phấn đấu, hoàn thành mục tiêu của bản thân là tiền đề cho việc hoàn thành mục
tiêu lớn của đất nước. Đó chính là mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội. Xuất phát từ đó mà Lý Tự Trọng đã từng nói: “Con đường của thanh
niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác!”.
2. Đoàn viên, thanh niên phải đặt quyền lợi của Đảng, của Tổ
quốc lên trên hết và trước hết. Chủ tịch Hồ Chí Minh đề ra nguyên tắc: Lợi ích
cá nhân nhất định phải phục tùng lợi ích của Đảng. Lợi ích của mỗi bộ phận nhất
định phải phục tùng lợi ích của toàn thể. Lợi ích tạm thời nhất định phải phục
tùng lợi ích lâu dài.
3. Đoàn viên, thanh niên phải có đạo đức cách mạng. Đây là
yêu cầu “gốc”, “nguồn” đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu. Đây cũng chính là
quan điểm xuất phát, một yêu cầu có tính chất tiên quyết đối với cán bộ cách mạng.
Không ít lần, Chủ tịch Hồ Chí Minh lưu ý rằng: “Đảng không phải là một tổ chức
để làm quan phát tài”, người cán bộ cách mạng không phải là người “làm quan
cách mạng”, không phải vào Đảng, không phải làm cán bộ là để “thăng quan tiến
chức”, không phải như dưới thời thực dân phong kiến “một người làm quan cả họ
được nhờ”, không phải làm cán bộ để “đè đầu cưỡi cổ dân chúng như dưới thời thực
dân, phong kiến”… Người đoàn viên, thanh niên phải luôn cố gắng hoàn thành tốt,
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình được giao, kể cả trong thời kỳ cách mạng
dân tộc dân chủ nhân dân và kể cả khi thời bình, xây dựng đất nước; khi gặp thắng
lợi thì không kiêu căng, chủ quan, tự mãn; khi gặp khó khăn, gian khổ, trở ngại
thì không hoang mang, dao động.
4. Đoàn viên, thanh niên phải góp phần tổ chức thực hiện tốt
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể nhân dân.
Muốn thế, phải “chuyên”. Đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước,
quyết định của đoàn thể chỉ biến thành hiện thực trong cuộc sống, ngoài yêu cầu
về việc đường lối, chủ trương, chính sách, quyết định đó phải đúng đắn, còn có
việc phải tổ chức thực hiện tốt. Không như thế thì đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước, quyết định của đoàn thể nhân dân chỉ nằm trên giấy.
5. Đoàn viên, thanh niên phải luôn luôn học tập để nâng cao
trình độ về mọi mặt, học nữa và học mãi,…đó là những điều mà Hồ Chí Minh đã
luôn thực hiện trong cuộc sống của chính bản thân mình và là tấm gương giáo dục,
rèn luyện cho mỗi đoàn viên, thanh niên. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhắc nhở:
“Thanh niên phải chuyên tâm học hành và công tác, nhưng cũng cần có vui chơi.
Vui chơi lành mạnh là một bộ phận trong sự sinh hoạt của thanh niên. Trong vui
chơi cũng có giáo dục. Cần có những thú vui chơi văn hoá, thể dục có tính chất
tập thể và quần chúng”.
Học tập Người, mỗi đoàn viên, thanh niên chúng ta trong giai
đoạn hiện nay cần thấm nhuần khẩu hiệu: Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta mà phải
hỏi rằng ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay nhằm xứng đáng hơn nữa với tinh thần
thanh niên thế hệ Hồ Chí Minh: Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh
niên.
Mỗi thanh niên cần xác định rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và
nhân dân, sống có lý tưởng, có hoài bão, khát khao vươn tới cái mới, cái tiến bộ.
Bản thân mỗi người tự giác rèn luyện, biết tự kiềm chế, biết vượt qua những
cám dỗ và tiêu cực xã hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, thực
dụng. Thanh niên cần phải tự tin vào chính mình, giữ vững niềm tin trong cuộc sống,
vào các giá trị chân, thiện, mỹ; vượt qua mọi khó khăn gian khổ như Bác Hồ đã dạy:
“gian nan rèn luyện mới thành công”.