Ngày nay, thông qua các ứng dụng AI, các hệ thống quản lý thông minh có thể tối ưu hóa các quy trình sản xuất, giảm thiểu sai sót và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Trong lĩnh vực y tế, AI đã giúp đẩy nhanh quá trình chẩn đoán bệnh và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, cứu sống nhiều sinh mạng. Trên lĩnh vực giáo dục, các công cụ học tập trực tuyến sử dụng AI như Chat GPT, Bing chat đã mang đến cơ hội học tập không giới hạn cho mọi người, bất kể vị trí địa lý. Bên cạnh đó, AI còn hỗ trợ trong việc giúp tối ưu hóa sản xuất và quản lý dữ liệu; nâng cao năng lực quản lý giao thông, giảm ùn tắc và nâng cao độ an toàn cho người tham gia giao thông và cùng rất nhiều vấn đề khác trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội và công nghệ.v.v. Như vậy có thể nói, bằng với những kết quả đạt được trong thời gian ngắn, AI đã chứng minh giá trị to lớn của mình trong việc cải thiện đời sống con người và góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của nhiều lĩnh vực, giúp con người tiếp cận thông tin và tri thức một cách nhanh chóng, chính xác hơn.
Tại Việt Nam, AI đã dần thâm nhập vào mọi khía cạnh của đời sống, từ công cụ dịch thuật, phần mềm học tập trực tuyến đến các ứng dụng hỗ trợ sản xuất, quản lý doanh nghiệp và sắp tới là tham gia vào cả vào trong việc quản lý xã hội, tư vấn cho cơ quan quản lý nhà nước trước khi ra các quyết định về phát triển kinh tế, xã hội.v.v.
Tuy nhiên, sự bùng nổ của AI cũng đặt ra những thách thức lớn cho an ninh chính trị và bảo đảm trật tự an toàn xã hội, nhất là trong tình hình các thế lực thù địch, phản động lợi dụng công nghệ này để xuyên tạc, chống phá, tán phát nhiều thông tin sai sự thật gây nhiễu dư luận; một số các đối tượng khác lại tận dụng AI để tạo ra các nội dung, hình ảnh, video có tính chất giật gân, kích động… gợi lên sự tò mò, thu hút sự quan tâm của người dùng mạng xã hội nhằm mục đích câu view, câu like… ảnh hưởng đến an ninh tư tưởng và sự ổn định xã hội. Một ví dụ điển hình cho mặt trái của AI là các công cụ tạo nội dung giả mạo như Deepfake, có thể tạo ra những hình ảnh, video hoặc âm thanh giả mạo với độ chính xác cao, bị các đối tượng xấu sử dụng, tán phát để bôi xấu, làm mất uy tín của các cá nhân, tổ chức. Thâm độc hơn, trong thời gian gần đây, các thế lực thù địch, phản động đã lợi dụng Chat GPT để đưa ra những câu hỏi có mục đích, ý đồ xấu, như “Có thể tồn tại nền kinh tế thị trường mà lại định hướng xã hội chủ nghĩa không?”; “Chủ nghĩa Mác - Lênin có còn phù hợp trong thời đại ngày nay hay không?”.v.v. Những câu hỏi này được thiết kế để khiến AI trả lời theo hướng sai lệch, sau đó các đối tượng này sử dụng câu trả lời của Chat GPT mà chúng cho là “khách quan” để tấn công nền tảng tư tưởng của Đảng. Những hành vi này không chỉ làm nhiễu loạn thông tin trong xã hội mà còn đe dọa đến an ninh tư tưởng của Đảng và sự ổn định chính trị của đất nước. Ngoài ra, các hệ thống AI còn bị lợi dụng cho các mục đích xấu bằng việc tạo ra các video giả mạo với độ chính xác cao, nhất là giả mạo các nhà lãnh đạo hoặc các nhân vật có uy tín trong xã hội để lan truyền các thông tin sai lệch, gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh và uy tín của các cá nhân này. Thậm chí, các video Deepfake còn được sử dụng để kích động bạo loạn, gây chia rẽ trong xã hội và phá hoại an ninh trật tự hoặc nguy hiểm hơn là các thế lực thù địch lợi dụng khả năng của AI để tạo ra các cuộc tấn công mạng quy mô lớn, đe dọa đến an ninh quốc gia, hay sử dụng AI để phân tích và thu thập thông tin cá nhân của người dùng trên mạng xã hội, từ đó tạo ra các cuộc tấn công có mục tiêu nhằm vào các đối tượng quan trọng trong xã hội.v.v.
Để ứng phó có hiệu quả với những thách thức từ mặt trái của trí tuệ nhân tạo, cấp ủy và lãnh đạo chính quyền địa phương quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện một số nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm nhằm bảo đảm an ninh tư tưởng và ổn định dư luận xã hội.
Trước hết, chú trọng các giải pháp tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về trí tuệ nhân tạo và những nguy cơ tiềm ẩn của nó. Xây dựng các chương trình tuyên truyền, phổ biến kiến thức về AI, giúp người dân hiểu rõ các công cụ này hoạt động như thế nào và làm thế nào để phân biệt thông tin thật và giả. Đặc biệt, giáo dục về AI cần sớm được đưa vào trường học, giúp thế hệ trẻ có kiến thức và kỹ năng khai thác mặt tích cực và ứng phó với những nguy cơ từ mặt trái của công nghệ mới.
Thứ hai, cấp ủy lãnh đạo lực lượng tham gia công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch (lực lượng Ban chỉ đạo 35) phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để kiểm soát và ngăn chặn sự lan truyền của thông tin sai lệch trên mạng. Các cơ quan chức năng cần theo dõi chặt chẽ các nền tảng mạng xã hội, phát hiện và kịp thời ngăn chặn các hành vi lợi dụng AI để xuyên tạc, kích động và gây rối. Đồng thời, cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng các công cụ như Chat GPT và Deepfake trong việc tạo ra và lan truyền thông tin sai trái, thù địch, tin xấu độc.
Thứ ba, cần phổ biến rộng rãi các quy định pháp luật về việc sử dụng mạng xã hội; nâng cao ý thức và trách nhiệm của toàn xã hội đối với việc khai thác, sử dụng AI, đảm bảo cho các công nghệ này được ứng dụng và phát triển một cách có trách nhiệm và không bị lợi dụng cho những mục đích xấu. Đồng thời kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng AI để tạo ra các nội dung xấu độc, xuyên tạc, chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, gây mất an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội địa phương.
Cuối cùng, cấp ủy quan tâm lãnh đạo việc đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức có kiến thức và kỹ năng tốt trong việc khai thác AI, sử dụng AI một cách có hiệu quả trong công tác chuyên môn; tận dụng AI để tạo ra các nội dung tốt, có tác dụng cổ vũ, động viên toàn xã hội và lan toả những thông tin tích cực để “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”, vừa pha loãng, vừa đấu tranh trực diện với luồng nội dung xấu độc được tạo ra bởi chính các ứng dụng AI.
Dự báo trong thời gian tới, trí tuệ nhân tạo tiếp tục được phát triển lên nhiều phiên bản mới thông minh hơn, sáng tạo hơn, đáp ứng thời gian thực và gần với suy nghĩ của con người nhiều hơn. Trong bối cảnh đó, AI vừa mang đến nhiều lợi ích nhưng cũng đồng thời đặt ra nhiều thách thức lớn đối với công tác bảo đảm an ninh tư tưởng và ổn định dư luận xã hội. Vì vậy, các cấp ủy đảng cần tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo toàn diện các mặt công tác tuyên truyền, giáo dục, kiểm soát thông tin, kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm.v.v. Qua đó góp phần để cho các ứng dụng AI được sử dụng một cách có trách nhiệm và mang lại lợi ích lớn hơn cho xã hội trên mọi lĩnh vực./.