Phải nói rằng 79 năm qua, kể từ ngày Cách mạng tháng
Tám năm 1945 thành công, tinh thần bất diệt của những ngày tháng Tám mùa Thu lịch
sử luôn luôn cổ vũ, động viên mỗi người dân đất Việt vững tin vào sự lãnh đạo
tài tình, sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, vượt qua nhiều khó khăn,
thử thách và thắng lợi vĩ đại trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trước
đây cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa ngày nay.
Ngay từ khi mới ra đời, Đảng ta đã biết chăm lo xây dựng lực lượng, làm
cho lực lượng cách mạng ngày càng đủ mạnh, thu hút được đông đảo Nhân dân tham
gia; từ đó làm thay đổi so sánh lực lượng giữa ta và địch, tạo ra những thời cơ
chín muồi để đưa cách mạng đến thành công. Bàn về thành công của Cách mạng
tháng Tám năm 1945, không thể không nhắc đến bài học về vấn đề nắm bắt thời cơ,
đề ra những quyết sách chính xác và kịp thời của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công là thắng lợi vĩ đại đầu tiên
của Nhân dân ta từ khi có Đảng, mở ra bước ngoặt vô cùng to lớn trong lịch sử
hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Lịch sử đã chứng
minh, thành công đó có được là nhờ một đảng cách mạng, tiên phong của giai cấp
công nhân Việt Nam, đã tiếp thu đầy đủ, nghiêm túc chủ nghĩa Mác-Lênin, được tư
tưởng Hồ Chí Minh soi sáng nắm vững hoàn cảnh cụ thể của mỗi giai đoạn lịch sử,
để đề ra đường lối, chiến lược, sách lược cách mạng đúng đắn; đồng thời, biết
nắm bắt thời cơ, xây dựng và tổ chức lực lượng; phát huy sức mạnh dân tộc với
sức mạnh thời đại để dẫn dắt quần chúng đứng lên đấu tranh giành chính quyền về
tay nhân dân.
Thời điểm đó, tình hình chính trị vô cùng phức tạp, ngày 09/3/1945 phát
xít Nhật đảo chính hất cẳng Pháp. Việc nắm bắt thời cơ được thể hiện ngay khi
Đảng đưa ra những dự báo về tình thế cách mạng để dân tộc Việt Nam vùng lên
giành chính quyền về tay Nhân dân. Ngay trong đêm đó, Hội nghị Ban Thường vụ
Trung ương mở rộng quyết định phát động một cao trào cách mạng làm tiền đề cho
Tổng khởi nghĩa.
Ngày 12/3/1945, Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và
hành động của chúng ta”, trong đó phân tích: "Mặc dù tình hình
chính trị khủng hoảng sâu sắc, nhưng điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương chưa
thực sự chín muồi" và dự báo "ba cơ hội tốt "sẽ giúp
cho những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương chín muồi một cách mau chóng và một
cao trào cách mạng nổi dậy: Chính trị khủng hoảng (quân thù không rảnh tay đối
phó với cách mạng); Nạn đói ghê gớm (quần chúng oán ghét quân cướp nước); chiến
tranh đến giai đoạn quyết liệt (đồng minh sẽ đổ bộ vào Đông Dương đánh
Nhật)".
Từ tháng 3/1945 đến tháng 8/1945, Đảng ta tiếp tục đề ra nhiều chủ
trương nhằm chuyển hướng đấu tranh cách mạng, củng cố lực lượng, như: thống
nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân (tháng 4/1945); ra
Chỉ thị tổ chức các Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành lập Ủy
ban giải phóng dân tộc Việt Nam (Chính phủ lâm thời cách mạng Việt Nam).
Đầu tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm
căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước. Tại đây, Người đã có Thư kêu gọi khởi nghĩa,
ban hành Mệnh lệnh khởi nghĩa, công bố Lệnh khởi nghĩa (Quân lệnh số 1 của Ủy
ban Khởi nghĩa)… Thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền như Đảng ta dự báo đã
đến, Chủ tịch Hồ Chí Minh với quyết tâm và tấm lòng khao khát giành độc lập dân
tộc đã khẳng định: “Lúc này, thời cơ thắng lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu,
dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc
lập". Ngay khi nhận được tin Nhật chính thức đầu hàng Đồng minh vô
điều kiện (ngày 15/8/1945), Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân
Trào - Tuyên Quang (tháng 8/1945) quyết định: “Cơ hội rất tốt cho ta giành
độc lập đã tới” và phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay
phát xít Nhật và tay sai trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương".
Có thể khẳng định, thời cơ của Cách mạng tháng Tám chỉ tồn tại trong
một thời gian rất ngắn - từ sau khi Nhật đầu hàng Đồng minh đến trước khi quân
Đồng minh vào Đông Dương. Trong tình thế ngặt nghèo, Đảng ta đã hết sức khôn
khéo, linh hoạt đẩy lùi nguy cơ để tạo ra thời cơ thuận lợi. Theo phân tích của
nhiều chuyên gia, nếu khởi nghĩa sớm hơn, khi Nhật chưa đầu hàng, ta sẽ gặp sự
kháng cự quyết liệt, có thể tổn thất lớn và khó giành thắng lợi, chính quyền
cách mạng chưa thể thành lập trong toàn quốc. Còn nếu để muộn hơn, khi Đồng
minh đã vào Đông Dương, tình hình trở nên “vô cùng nguy hiểm”.
Cũng nhờ chọn đúng thời cơ mà sức mạnh của Nhân dân ta được nhân lên
gấp bội: Từ ngày 14/8 đến ngày 18/8/1945, cuộc Tổng khởi nghĩa nổ ra giành
thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền
Nam và ở các thị xã: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam... Ngày
19/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội. Ngày 23/8/1945,
khởi nghĩa thắng lợi ở Huế và Bắc Kạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Hà Đông, Quảng
Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu... Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa
thắng lợi ở Sài Gòn - Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên
Hòa, Tây Ninh, Bến Tre... Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các
chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền.
Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945 (từ 13/8 đến 28/8/1945), dưới
sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, khoảng 25 triệu đồng bào ta, với
tinh thần "Đem sức ta mà giải phóng cho ta" đã nhất tề vùng
lên giành chính quyền, tổng khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn. Cách mạng tháng Tám
thành công, ngày 02/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình - Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí
Minh thay mặt Chính phủ lâm thời long trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai
sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, tuyên bố trước quốc dân đồng và thế
giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành
một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh
thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy !”.
Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vừa mới ra đời đã phải đương đầu với
muôn vàn khó khăn, thử thách. Nhưng bài học kinh nghiệm là nắm vững và tận dụng
triệt để thời cơ của Cách mạng tháng Tám năm 1945 được Đảng ta tiếp tục vận
dụng và phát triển sáng tạo trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế
quốc Mỹ và bè lũ tay sai bán nước, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc,
thống nhất đất nước.
Giữa bộn bề khó khăn của những buổi sơ khai thành lập Nước, dưới sự
lãnh đạo tài tình và sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân dân ta đã
chèo lái con thuyền Cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Đó là chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “Lừng lẫy năm châu, chấn động
địa cầu”, kết thúc chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Với
thắng lợi này, chúng ta đã bảo vệ và phát triển thành quả của Cách mạng Tháng
Tám, đưa cách mạng Việt Nam chuyển sang giai đoạn mới là xây dựng chủ nghĩa xã
hội ở miền Bắc và đồng thời tiến hành cuộc cách mạng giải phóng dân tộc ở miền
Nam, tiến tới thống nhất đất nước.
Đó là cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trường kỳ, lâu dài suốt 21
năm, với biết bao gian khổ, hy sinh; qua nhiều giai đoạn, để đối phó với các kế
hoạch, chiến lược khác nhau của đế quốc Mỹ, để rồi làm nên đại thắng mùa Xuân
năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, kết thúc thắng lợi cuộc
kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất
nước, đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới là độc lập dân tộc, thống nhất đất
nước, non sông thu về một mối, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Đó cũng là những năm đầu sau khi đất nước thống nhất với bộn bề khó
khăn. Một mặt, chúng ta phải giải quyết hậu quả sau 30 năm chiến tranh; mặt
khác, phải tiến hành các cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tổ quốc, làm nghĩa
vụ quốc tế, lại bị bao vây, cấm vận… Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, toàn dân
tộc đã quyết tâm đồng lòng vượt qua khó khăn, nhanh chóng khôi phục sản xuất,
xây dựng, củng cố chính quyền trên phạm vi cả nước…Bước vào thời kỳ mới, đất
nước đứng trước những thuận lợi, thời cơ, nhưng đồng thời cũng có không ít khó
khăn, thách thức. Bài học về nắm bắt thời cơ và vận dụng sáng tạo thời cơ của
Cách mạng tháng Tám năm xưa vẫn không ngừng được phát huy, tỏa sáng, trở thành
điểm tựa tinh thần vững chắc để nhân dân ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thử
thách.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, từ một nước trước đổi mới
còn khủng hoảng, trì trệ, lưu thông phân phối ách tắc, rối ren; hàng hóa, vật
phẩm tiêu dùng khan hiếm; đời sống các tầng lớp nhân dân gặp nhiều khó khăn;
sau đổi mới, đã thành một Việt Nam năng động, phát triển, chuyển đổi thành công
sang mô hình và cơ chế quản lý kinh tế mới, với nền kinh tế thị trường, định hướng
xã hội chủ nghĩa, có mức tăng trưởng kinh tế cao liên tục trong gần 40 năm qua;
vị thế, uy tín, quan hệ ngoại giao của Việt Nam ngày càng rộng mở và nâng cao,
được đánh giá là quốc gia có môi trường chính trị ổn định, an ninh chính trị và
trật tự an toàn xã hội được giữ vững, là địa chỉ tin cậy cho các nước trong khu
vực, trên thế giới và các nhà đầu tư quốc tế.
Kỷ
niệm 79 năm Cách mạng tháng Tám (19/8) thành công và Quốc khánh nước Cộng hoà
xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945-02/9/2024) là dịp để chúng ta nhận thức
đầy đủ hơn trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong việc vận dụng, phát triển những
bài học kinh nghiệm vô cùng quý giá của Cách mạng tháng Tám, của công cuộc xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc trong chặng đường 79 năm qua, góp phần đẩy mạnh toàn
diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hóa ngày nay, để từ
đó tiếp tục xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam, giữ vững môi trường
hòa bình, ổn định, phát triển và hội nhập quốc tế; phấn đấu xây dựng và phát
triển quê hương Ninh Hải anh hùng ngày càng giàu đẹp, văn minh và hiện đại;
huyện Ninh Hải đạt chuẩn huyện nông thôn mới nâng cao vào năm 2025./.