Thời gian qua, Đảng ta đã ban
hành và lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, nghị quyết, kết
luận về xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đạt được nhiều kết quả
quan trọng. Hệ thống tổ chức của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể
chính trị - xã hội được đổi mới; chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của
từng tổ chức được phân định, điều chỉnh hợp lý hơn, từng bước đáp ứng yêu cầu
xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và phát triển kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Hệ thống chính trị cơ bản ổn định, phù
hợp với Cương lĩnh và Hiến pháp; bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của
Nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần quan trọng vào những
thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc.
Tuy nhiên, tổ chức bộ máy của hệ
thống chính trị vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối; hiệu lực, hiệu
quả hoạt động chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ
chức bộ máy, mối quan hệ của một số cơ quan, tổ chức chưa thật rõ, còn chồng
chéo, trùng lắp. Việc phân công, phân cấp, phân quyền giữa các ngành, các cấp
và trong từng cơ quan, tổ chức chưa hợp lý, mạnh mẽ và đồng bộ; còn tình trạng
bao biện, làm thay hoặc bỏ sót nhiệm vụ; tỉ lệ người phục vụ cao, số lãnh đạo cấp
phó nhiều, cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả chưa cao; việc công khai, minh bạch
và trách nhiệm giải trình còn hạn chế…
Vì vậy, khẩn trương kiện toàn, sắp
xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại
đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị đang đặt ra cấp thiết và cấp bách hiện
nay.
1. Nhận diện luận điệu xuyên
tạc của các thế lực thù địch, phản động về chủ trương sắp xếp,
tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị của Đảng, Nhà nước Việt Nam
Hội nghị lần thứ Sáu, Ban Chấp
hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị quyết 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017,
về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính
trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Qua hơn 07 năm thực hiện Nghị quyết,
đến nay, dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số
18-NQ/TW các Ban Đảng, các bộ, ngành ở Trung ương, các địa phương đang tiến
hành tổng kết việc thực hiện Nghị quyết ở cơ quan, đơn vị, địa phương mình để
tiến hành sắp xếp, tinh gọn bộ máy.
Lợi dụng vấn đề này, các đối tượng
thù địch, phần tử cơ hội và các tổ chức phản động lưu vong ở nước ngoài đã cố
tình đưa ra những thông tin xuyên tạc, sai sự thật nhằm đánh tráo bản chất, làm
cho người dân hiểu sai nội dung, ý nghĩa việc “tinh gọn bộ máy” thành “Đảng đứng
trên luật pháp”, “Đảng muốn ôm quyền”, “quyền lực xã hội tập trung vào một số
ít cán bộ, đảng viên của Đảng Cộng sản”...
Một số đối tượng vu cáo vấn đề
tinh gọn bộ máy Nhà nước với những nội dung xuyên tạc rằng: “Nhà nước pháp quyền
nhưng trên thực tế, luật pháp bị chà đạp, không được tôn trọng”, “sáp nhập là
cách Đảng muốn thanh trừng phe cánh”, “muốn loại bớt đối thủ nên nhập tỉnh,
thành, bộ, ngành lại”…
Việc tinh giản biên chế ở Việt
Nam “chỉ là hình thức, mị dân”, không đem lại hiệu quả thực tế mà chỉ là gây tốn
kém tiền bạc, ngân sách. Chúng cho rằng, cơ cấu bộ máy nhà nước nói là tinh gọn
nhưng không thay đổi mà chỉ chuyển người từ chỗ này sang chỗ khác, chỉ gây tốn
kém, phức tạp.
Rằng việc sáp nhập các đơn vị, hợp
nhất bộ máy chỉ nhằm mục đích chia ghế và “chạy chọt”, gây tốn kém ngân sách.
Các thế lực thù địch, phản động xuyên tạc tinh giản biên chế là “đấu đá quyền lực,
phe nhóm”, nhằm cắt giảm quyền lực của người này để tăng quyền lực cho người
kia, là cách để “hạ bệ” hoặc “gia cố” quyền lực. Từ đó chúng nguỵ biện rằng, Việt
Nam không có tinh giản biên chế, không có tinh gọn bộ máy mà đây chỉ là “miếng
bánh phân chia quyền lực”, chuyện của “các phe phái”... Đây là những luận điệu
vu cáo, cố tình bóp méo sự thật nhằm làm nhiễu thông tin, “tung hoả mù” gây
hoang mang dư luận, tạo cớ chỉ trích, miệt thị lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
2. Luận điểm đấu tranh, phản
bác luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động về
chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị của Đảng, Nhà nước
Việt Nam
Trong bất cứ giai đoạn cách mạng
nào, Đảng ta luôn xác định công tác tổ chức bộ máy là then chốt của then chốt,
quyết định to lớn tới sự phát triển của đất nước. Kể từ khi đất nước bước vào
thời kỳ đổi mới, Đảng ta càng xác định tầm quan trọng của việc đổi mới, sắp xếp
tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Ngay từ Đại hội Đảng VI (năm 1986), khi tiến hành công cuộc đổi mới, chuyển từ
nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế theo thể chế thị trường, Đảng ta
đã xác định, đi kèm với đổi mới kinh tế phải đổi mới bộ máy cơ quan Đảng, Nhà
nước. Đảng đã liên tục ban hành nhiều nghị quyết, kết luận để lãnh đạo thực hiện
chủ trương đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt
động hiệu lực, hiệu quả.
Thực tiễn gần 40 năm đổi mới cho
thấy, hệ thống chính trị của Việt Nam do Đảng lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối
đã rất thành công trong tiến trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Dưới sự lãnh đạo
của Đảng, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, chúng ta đã vượt
qua nhiều khó khăn, thách thức và đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch
sử, được khẳng định bằng những kết quả cụ thể trên nhiều lĩnh vực. Trong đó, việc
triển khai công tác đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt
động hiệu lực, hiệu quả đã được các cấp, các ngành triển khai thực hiện, đạt
nhiều kết quả tích cực.
Trước hết về kinh tế xã hội, việc
sắp xếp, tinh giản bộ máy, cải cách hành chính đã tạo ra môi trường cho hoạt động
sản xuất, kinh doanh; thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển: Giai đoạn 1986-1990,
giai đoạn đầu của công cuộc đổi mới, khủng hoảng kéo dài nhưng đã đạt được những
thành tựu bước đầu rất quan trọng. GDP tăng 4,4%/năm. Giai đoạn 1991-1995 GDP
bình quân tăng 8,2%/năm. Giai đoạn 1996-2000 mặc dù cùng chịu tác động của khủng
hoảng tài chính khu vực, thiên tai nghiêm trọng xảy ra liên tiếp nhưng chúng ta
vẫn duy trì được tốc độ tăng GDP đạt 7%. Bình quân từ năm 1991-2000 GDP tăng
7,6%/năm. Giai đoạn từ 2001-2010 GDP tăng bình quân 7,26%. Giai đoạn
2011-2020 tăng 5,95%/năm. Từ 1986 đến 2020, thu nhập bình quân đầu người tăng
17 lần; liên tục từ 2016 đến 2019, Việt Nam đứng trong top 10 nước có kinh tế
tăng trưởng cao nhất thế giới; Riêng năm 2024: Tăng trưởng cả năm ước đạt trên
7% (thuộc nhóm số ít các nước có tốc độ tăng trưởng cao trong khu vực
và thế giới); kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát dưới
4%, các cân đối lớn được bảo đảm và có thặng dư cao; riêng lương thực, tính
chung 11 tháng, xuất khẩu gạo đạt trên 8,5 triệu tấn, kim ngạch trên 5,3 tỷ
USD, tăng lần lượt 10,6% và 22,4% so với cùng kỳ. Giá trị thương hiệu quốc gia
Việt Nam năm 2024 đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32/193, tăng 1 bậc so với năm 2023 (theo
Báo cáo của Brand Finance, giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam đã tăng trưởng
ấn tượng, đạt mức tăng 102% trong giai đoạn 2019-2023). Hiện nay, Việt Nam
đã có quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia và vùng lãnh thổ; có quan hệ với hơn
300 tổ chức quốc tế, quan hệ kinh tế, thương mại với 230 đối tác. Vì vậy, công
cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả phù hợp
với xu thế đổi mới và hội nhập quốc tế, cũng như thực tiễn Việt Nam; phù hợp với
đường lối lãnh đạo của Đảng, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ.
Thứ hai là nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý Nhà nước, cải cách bộ máy hành chính là một trong những yếu tố quan
trọng giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước, phát huy sức mạnh tổng
hợp của các cơ quan nhà nước. Trong thời gian qua, chúng ta đã đạt được nhiều kết
quả tích cực trong công tác cải cách bộ máy hành chính, các đơn vị sự nghiệp
công lập. Đặc biệt, việc tinh giản biên chế và giảm bớt các đầu mối hành chính
đã đem lại hiệu quả rõ rệt. Cụ thể như tháng 4/2015, Bộ Chính trị ban hành Nghị
quyết số 39-NQ/TW về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ công chức,
viên chức với mục tiêu đến năm 2021 tinh giản tối thiểu 10% biên chế. Kết quả,
chúng ta đã tinh giản được 11,67% biên chế trong giai đoạn này, vượt chỉ tiêu đề
ra. Giai đoạn 2015-2021, bộ máy hành chính cả nước tinh giản biên chế 84.140
người; giảm 8 tổng cục, trên 70 cục và 144 vụ/ban thuộc tổng cục và thuộc bộ;
giảm 108 phòng trong vụ/ban thuộc bộ, ngành, giảm
22 đơn vị sự nghiệp công lập (năm 2023 đã giảm thêm 17 tổng cục và tương đương nâng
số tổng cục đã giảm là 25); đơn vị sự nghiệp công lập giảm hơn 236.000 người, trong
dó các bộ, ngành giảm hơn 40.000 người, các địa phương giảm hơn 196.000 người.
Thứ ba là việc tiến hành cải cách
bộ máy hành chính là nhằm giảm bớt gánh nặng cho ngân sách quốc gia. Từ Đại hội
XII, Nghị quyết của Trung ương đã đánh giá bộ máy Nhà nước cồng kềnh, còn nhiều
hạn chế, tồn tại gây lãng phí và kìm hãm sự phát triển; là một trong những
nguyên nhân dẫn đến nhiều chủ trương, chính sách của Đảng chậm đi vào thực tiễn
chậm đi vào thực tiễn cuộc sống hoặc một số chủ trương không được triển khai hoặc
triển khai hình thức trên thực tế. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, chi cho bộ
máy hành chính chiếm khoảng 70% tổng ngân sách chi tiêu thường xuyên của Nhà nước.
Để giảm thiểu tình trạng lãng phí, việc tinh giản bộ máy đã và đang là một
trong những giải pháp quan trọng, giúp tiết kiệm ngân sách và tái phân bổ các
nguồn lực cho các lĩnh vực phát triển kinh tế, xã hội.
Đây không chỉ đơn thuần là một bước
cải cách hành chính mang tính kỹ thuật mà còn thể hiện quyết tâm chính trị sâu sắc,
phản ánh trí tuệ và tầm nhìn chiến lược của Đảng trong lãnh đạo đất nước bước
vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình, hiện thực hóa khát vọng hùng cường của
dân tộc. Mục đích, nội dung, ý nghĩa, tính khoa học và tính khả thi của “cuộc
cách mạng” tinh gọn bộ máy được các cơ quan có thẩm quyền nêu rõ, thể hiện tính
minh bạch, dân chủ, đó là cơ sở để người dân tiếp nhận thông tin và củng cố niềm
tin, phản bác các luận điệu xuyên tạc, chống phá của kẻ xấu.
Thực tiễn chứng minh rằng, để đạt
hiệu quả cao, chúng ta cần kiên trì với phương hướng, kiên định về tư tưởng của
Đảng, bám sát quan điểm chủ trương, đường lối, tập trung sự phát triển toàn diện
của con người và sự tiến bộ của toàn xã hội. Việc cơ cấu thay đổi bộ máy nhà nước
theo tinh thần hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và phương châm “tinh, gọn, mạnh”
là nhiệm vụ không thể trì hoãn. Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên
mới, việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đã trở thành một
nhiệm vụ đặc biệt cấp bách, tạo ra sự chủ động, sáng tạo, đột phá nhằm đáp ứng
những yêu cầu của thực tiễn, đồng thời nâng cao năng lực quản lý và điều hành
quốc gia, giảm mạnh chi phí ngân sách nuôi bộ máy, dành nguồn lực cho đầu tư
phát triển.
Như vậy, hơn lúc nào hết, việc cải
cách, tinh gọn bộ máy cần sự đột phá, với sự vào cuộc quyết liệt, quyết tâm cao
nhất chứ không thể thấy khó, thấy phức tạp rồi để tình hình trì trệ kéo dài. Hội
nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ngày 25/11/2024 vừa qua đã thống
nhất cao về nhận thức, quyết tâm thực hiện chủ trương tổng kết Nghị quyết 18 của
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp
xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.
Với quan điểm “Tinh – gọn – mạnh – hiệu năng – hiệu lực – hiệu quả”
của Tổng Bí thư Tô Lâm đã trở thành kim chỉ nam cho việc xây dựng một bộ máy
nhà nước tinh gọn, phù hợp với yêu cầu phát triển của thời đại. Đây không chỉ
là một định hướng cải cách hành chính mà còn là thể hiện quyết tâm chính trị
sâu sắc, phản ánh trí tuệ và tầm nhìn chiến lược của Đảng trong lãnh đạo đất nước
bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình, hiện thực hóa khát vọng hùng cường
của dân tộc. Đồng thời, là trọng điểm chiến lược để tạo dựng một hệ thống quản
lý nhà nước khoa học, minh bạch, tập trung vào giá trị thực chất nhằm tạo nền tảng
vững chắc cho việc giải phóng, phát triển lực lượng sản xuất xã hội, tăng cường
sức sống cho hệ thống quản lý điều hành đất nước, đó là nguyên tắc quan trọng
và cũng là điều kiện tiền đề cho việc phát triển hơn nữa lao động, tri thức, kỹ
thuật, công nghệ, nguồn vốn để không ngừng tạo của cải phục vụ xã hội, nâng cao
đời sống của nhân dân.
Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc
quán triệt, triển khai tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII; Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm
2024; Giải pháp tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; Tháo gỡ những điểm
nghẽn, nút thắt và thể chế; Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt ra vấn đề: “Hiện nay
đã là thời điểm, thời cơ; là sự cấp thiết, là đòi hỏi tất yếu khách quan cho cuộc
cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để bộ máy hoạt động
hiệu lực, hiệu quả hay chưa? Câu trả lời là: Không thể chậm trễ hơn nữa”.
Việc quyết liệt thực hiện tinh gọn
bộ máy hệ thống chính trị được các nhà khoa học, nghiên cứu, nhà quản lý trong
và ngoài nước đánh giá là bước đột phá mang tính cách mạng. Với mục đích, nội
dung, ý nghĩa, tính khoa học, tính khả thi của “cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy
đã được cơ quan có thẩm quyền nêu rõ, thể hiện tính minh bạch, dân chủ và nhận
được sự ủng hộ của đông đảo quần chúng nhân dân. Có thể khẳng định: Dưới sự
lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, chúng ta
đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức và đạt được những thành tựu to lớn, có ý
nghĩa lịch sử, được khẳng định bằng những kết quả cụ thể trên nhiều lĩnh vực. Trong
đó, việc triển khai công tác đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo hướng
tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đã được các cấp triển khai thực hiện, đạt
nhiều kết quả tích cực.
Như vậy, rõ ràng việc sắp xếp,
tinh gọn tổ chức, bộ máy thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng, Nhà nước
ta, với mục đích rõ ràng, hoàn toàn không có chuyện “làm cho có”, “chỉ là hình
thức”, “mất thời gian, tốn kém tiền của”, “tranh giành quyền lực” hay “đấu đá nội
bộ” như các thế lực thù địch đã và đang tuyên truyền, xuyên tạc. Cần thấy rằng,
tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là việc làm không hề dễ dàng,
không đơn giản, không phải làm một sớm, một chiều, làm một lần là xong do liên
quan nhiều vấn đề nhạy cảm, phức tạp. Do đó đòi hỏi sự chặt chẽ, khoa học, với
quyết tâm chính trị cao, thống nhất trong nhận thức và hành động. Để cuộc cách
mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị bảo đảm thắng lợi, Tổng
Bí thư Tô Lâm chỉ rõ: “Thời điểm 100 năm
đất nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và 100 năm thành lập nước không còn xa, để
đạt được các mục tiêu chiến lược, không chỉ đòi hỏi những nỗ lực phi thường, những
cố gắng vượt bậc, mà còn không cho phép chúng ta chậm trễ, lơi lỏng, thiếu
chính xác, thiếu đồng bộ, thiếu nhịp nhàng trên từng bước đi”. Trong bối cảnh
mạng xã hội ngày càng phát triển, mỗi người dân cần thận trọng, trạng bị cho
mình “bộ lọc” trong tiếp nhận thông tin giúp nhận diện âm mưu, thủ đoạn gây nhiễu
thông tin, chống phá đất nước của các thế lực thù địch, phản động để tránh bị
lôi kéo bởi các luận điệu tuyên truyền xuyên tạc, vô tình tiếp tay cho các đối
tượng cơ hội, phản động, các thế lực thù địch lợi dụng để chống phá Đảng, Nhà
nước. Xây dựng tổ chức bộ máy hiệu lực hiệu quả là công việc khó khăn, phức tạp,
đòi hỏi sự đoàn kết, thống nhất, cùng với quyết tâm rất cao của toàn Đảng, toàn
dân; tất cả vì một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn
minh, sớm sánh vai với các cường quốc năm châu./.
Tài liệu tham khảo
1.
Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2027, Hội nghị lần thứ Sáu, Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới sắp xếp tổ chức bộ
máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.
2.
Báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trưởng Ban Tổ chức Trung
ương (ngày 8/12/2024);
3.
Đề cương Báo cáo “Tình hình kinh tế - xã hội năm 2024, giải pháp tăng tốc phát
triển kinh tế - xã hội năm 2025” (Tài liệu phục vụ Hội nghị toàn quốc quán triệt,
tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khóa XII).
4.https://mof.gov.vn/webcenter/portal/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet-tin?dDocName=BTC314848.
5.
Báo cáo của Brand Finance, giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam đã tăng trưởng
ấn tượng, đạt mức tăng 102% trong giai đoạn 2019-2023.