Luật
Đấu thầu năm 2023, bao gồm: 10 Chương, 96 Điều, có hiệu lực thi hành từ ngày
01/01/2024. Luật đấu thầu mới sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để nâng cao quyền
tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong việc lựa
chọn nhà thầu.
Ảnh sưu tầm
Một số điểm mới của Luật đấu thầu 2023 trên cơ sở so sánh với các quy
định tại Luật Đấu thầu 2013 như sau:
Bổ sung đối tượng áp dụng Luật Đấu thầu 2023
So
với Luật Đấu thầu 2013 thì Luật Đấu thầu 2023 đã bổ bổ sung thêm đối tượng áp
dụng là doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Do vậy,
nếu thực hiện các dự án đầu tư, các công ty con do Tập đoàn, Tổng công ty
(doanh nghiệp nhà nước) nắm giữ 100% vốn điều lệ cũng thuộc đối tượng áp dụng
của quy định này. Và bổ sung Gói thầu trang bị cơ sở vật chất - kỹ thuật, máy
móc, thiết bị hỗ trợ phát triển khoa học và công nghệ từ quỹ phát triển khoa
học và công nghệ của doanh nghiệp nhà nước
Bổ sung hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu
So với Luật đấu thầu 2013, Luật đấu thầu 2023 có những quy định chi tiết
hơn về các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu, cụ thể:
-
Hành vi thông thầu:
Bổ sung quy định về hành vi thông thầu như sau: “Nhà thầu, nhà đầu tư có
năng lực, kinh nghiệm đã tham dự thầu và đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu
nhưng cố ý không cung cấp tài liệu để chứng minh năng lực, kinh nghiệm khi được
bên mời thầu yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu hoặc khi được yêu cầu đối chiếu tài
liệu nhằm tạo điều kiện để một bên trúng thầu”. Nhờ đó tăng tính minh bạch
trong công tác đấu thầu, có thể giúp hạn chế được tình trạng thông thầu.
-
Hành vi cản trở:
Bổ sung quy định về hành vi cản trở như sau: “(i) Cố tình khiếu nại, tố
cáo, kiến nghị sai sự thật để cản trở hoạt động đấu thầu; (ii) Có hành vi vi
phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu
qua mạng”.
-
Hành vi không đảm bảo công bằng, minh bạch:
+ Bổ sung thêm quy định hành vi: “Nêu điều kiện trong hồ sơ mời thầu
nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu, nhà đầu tư hoặc nhằm tạo lợi thế cho một
hoặc một số nhà thầu, nhà đầu tư gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng, vi phạm
quy định tại khoản 3 Điều 44 và khoản 2 Điều 48 của Luật này”.
+ Đối với hành vi: “Nêu yêu cầu cụ thể về nhãn hiệu, xuất xứ hàng hóa
trong hồ sơ mời thầu đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp hoặc gói thầu
hỗn hợp khi áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng
cạnh tranh”; so với Luật đấu thầu 2013, Luật đấu thầu 2023 đã bổ sung quy định
các trường hợp bị loại trừ khi thực hành vi nêu trên, trong đó có 02 trường hợp
sau Tập đoàn cần lưu ý khi lập HSMT: (i) Đối với gói thầu mua sắm hàng
hóa tổ chức đấu thầu trong nước mà có ít nhất 03 hãng sản xuất cho 01 mặt hàng
xuất xứ trong nước đáp ứng về kỹ thuật, chất lượng, giá thì chủ đầu tư quyết
định việc yêu cầu nhà thầu chào hàng hóa xuất xứ trong nước đối với mặt hàng
này; (ii) Hồ sơ mời thầu được nêu xuất xứ theo nhóm nước, vùng lãnh thổ.
Trường hợp gói thầu thuộc quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 23 và đáp ứng đủ
điều kiện áp dụng hình thức chỉ định thầu theo quy định tại khoản 3 Điều 23 của
Luật này nhưng người có thẩm quyền quyết định áp dụng hình thức đấu thầu rộng
rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh để lựa chọn nhà thầu thì hồ sơ mời
thầu được quy định về xuất xứ, nhãn hiệu của hàng hóa;”
-
Hành vi chuyển nhượng thầu:
Thay vì quy định cụ thể giá trị phần công việc thuộc gói thầu mà nhà
thầu chuyển nhượng cho nhà thầu khác như quy định tại Luật đấu thầu 2013 (từ
10% trở lên hoặc dưới 10% nhưng trên 50 tỷ đồng (sau khi trừ phần công việc
thuộc trách nhiệm của nhà thầu phụ) tính trên giá hợp đồng đã ký kết) thì Luật
đấu thầu 2023 đã thay đổi, quy định về giá trị tối đa phần công việc thuộc gói
thầu dành cho nhà thầu phụ và khối lượng công việc dành cho nhà thầu phụ đặc
biệt đã nêu trong hợp đồng mà nhà thầu nhượng cho nhà thầu khác.
Việc quy định theo nội dung như trên, dẫn đến hành vi chuyển nhượng thầu
là hành vi bị cấm theo Luật đấu thầu 2023 bao gồm:
(i) Nhà thầu chuyển nhượng cho nhà thầu khác phần công việc thuộc gói
thầu ngoài giá trị tối đa dành cho nhà thầu phụ và khối lượng công việc dành
cho nhà thầu phụ đặc biệt đã nêu trong hợp đồng;
(ii) Nhà thầu chuyển nhượng cho nhà thầu khác phần công việc thuộc gói
thầu chưa vượt mức tối đa giá trị công việc dành cho nhà thầu phụ nêu trong hợp
đồng nhưng ngoài phạm vi công việc dành cho nhà thầu phụ đã đề xuất trong hồ sơ
dự thầu, hồ sơ đề xuất mà không được chủ đầu tư, tư vấn giám sát chấp thuận;
(iii) Hành vi của Chủ đầu tư, tư vấn giám sát trong việc chấp thuận để
nhà thầu chuyển nhượng công việc quy định tại mục (i) hoặc chuyển nhượng công
việc tại mục (ii) mà vượt mức tối đa giá trị công việc dành cho nhà thầu phụ
nêu trong hợp đồng.
Quy định mới về các trường hợp hủy thầu
- Các trường hợp hủy thầu quy định tại Điều 17
Luật Đấu thầu 2023 được phân chia rõ ràng cho các trường hợp lựa chọn nhà thầu
và lựa chọn nhà đầu tư.
- Các trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà thầu bổ sung thêm trường
hợp:
(i) Nhà đầu tư trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm quy định Luật đấu
thầu theo phân tích tại mục 11 nêu trên;
(ii) Tổ chức, cá nhân khác ngoài nhà thầu trúng thầu mà thực hiện hành
vi bị cấm dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu;
- Bổ sung quy định về thời gian hủy thầu: Tính từ ngày phát hành hồ sơ
mời thầu, hồ sơ yêu cầu đến trước khi ký hợp đồng.
Có thể thấy, với những điểm mới được hoàn thiện, bổ sung, tin tưởng và hy vọng rằng, lĩnh vực đấu thầu trong thực tế sẽ triển khai đáp ứng pháp lý phù hợp với thực tế trong nước và thông lệ quốc tế./
Bổ sung một số gói thầu áp dụng chỉ định thầu
Tại Điều 23 Luật Đấu thầu 2023; Ngoài
các gói thầu thuộc dự toán mua sắm có giá gói thầu trong hạn mức từ trên 50
triệu đồng đến 100 triệu đồng;
gói thầu thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp do doanh
nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và dự án đầu tư theo Luật Đầu tư công,
bao gồm: gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn có giá gói thầu trong hạn mức không
quá 500 triệu đồng, gói thầu phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp có giá gói
thầu trong hạn mức không quá 01 tỷ đồng.
Theo đó, tại Điều 23 Luật Đấu thầu 2023 đã luật hóa một số trường hợp lựa
chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đã được quy định tại Quyết định
17/2019/QĐ-TTg với các gói thầu như sau:
- Gói thầu vận chuyển hàng dự trữ quốc gia để cứu trợ, viện trợ trong
trường hợp phải giao hàng ngay.
- Gói thầu thuê kho lưu giữ hàng tạm giữ, gói thầu thuê vận chuyển, bốc
xếp hàng tạm giữ tại các cảng biển, địa điểm kiểm tra hàng hóa tập trung trong
trường hợp chỉ có duy nhất một đơn vị cung cấp dịch vụ trong cảng.
- Gói thầu nhập khẩu vũ khí thể thao phục vụ các câu lạc bộ, trường,
trung tâm đào tạo huấn luyện thể thao tập luyện, thi đấu hằng năm.
Bổ sung gói thầu áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh
So với Luật Đấu thầu 2013 thì hoạt động chào hàng cạnh tranh tại Luật
Đấu thầu 2023 đã bổ sung gói thầu hỗn hợp cung cấp hàng hóa và xây lắp áp dụng hình
chức chào hàng cạnh tranh.
Bổ sung quy định về giá gói thầu
Tại Luật Đấu
thầu 2023 đã bổ
sung quy định về việc Chính phủ quy định chi tiết về nội dung giá gói thầu
trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Về bảo đảm thực hiện hợp đồng
- Về biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng với nhà thầu, ngoài các biện
pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng như đã quy định tại Luật đấu thầu 2013, thì
Luật đấu thầu 2023 đã có các thay đổi:
+ Bỏ biện pháp bảo đảm: “ký quỹ”;
+ Bổ sung thêm quy định về biện pháp
bảo đảm thực hiện hợp đồng: “nộp giấy chứng nhận bảo hiểm bảo lãnh của doanh
nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong nước, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi
nhân thọ nước ngoài được thành lập theo pháp luật Việt Nam”...