Chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam bảo đảm quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, hướng đến thực hiện tiến bộ và công bằng trong toàn xã hội. Tại Điều 3 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân; thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện”.
Trong bối cảnh thế giới hiện nay, trước những biến đổi sâu sắc về mọi mặt của đời sống xã hội, dân chủ luôn là vấn đề được đề cập cả lý luận và thực tiễn. Các thế lực thù địch tăng cường sử dụng mọi âm mưu, thủ đoạn tinh vi để xuyên tạc, chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam trên mọi lĩnh vực, gây kích động biểu tình, mất ổn định về chính trị - xã hội; làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
Trước hết, các thế lực phản động, thù địch đã xuyên tạc về vấn đề dân chủ nhằm thực hiện âm mưu chia rẽ Nhân dân, gây kích động biểu tình, làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước Việt Nam. Đồng thời, chúng còn lan truyền thông tin rằng Việt Nam là một nước không có tự do, dân chủ và nhân quyền.
Thứ hai, phủ nhận tính ưu việt và bản chất dân chủ của mô hình xã hội chủ nghĩa. Các thế lực thù địch tuyên truyền luận điệu Việt Nam là một nước không dân chủ và “độc tài”; vu khống Đảng, Nhà nước Việt Nam vi phạm dân chủ, nhân quyền, đàn áp tôn giáo và kỳ thị dân tộc. Chúng phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng vi phạm, phủ nhận mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, phủ nhận nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng.
Để đấu tranh, phản bác những luận điệu xuyên tạc bản chất của chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam cần phải phân tích hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững lập quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và những thành tựu đạt được qua hơn 35 năm thực hiện dân chủ ở Việt Nam.
Trước hết, tư tưởng của C.Mác về dân chủ có ý nghĩa đặc biệt, mở ra giai đoạn mới trong nhận thức về dân chủ. Trong tác phẩm Góp phần phê phán triết học pháp quyền của Hêghen (năm 1843), C. Mác đã chỉ ra bản chất của chế độ dân chủ: “Trong chế độ quân chủ, chúng ta có nhân dân của chế độ nhà nước; trong chế độ dân chủ, chúng ta có chế độ nhà nước của nhân dân. Chế độ dân chủ là câu đố đã được giải đáp của mọi hình thức chế độ nhà nước” [1]
Kế thừa tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăngghen, V.I.Lênin cũng đưa ra những quan điểm về dân chủ. Trong tác phẩm Nhà nước và Cách mạng, V.I.Lênin nhấn mạnh đến vai trò, ý nghĩa của chế độ dân chủ đối với việc giải phóng giai cấp công nhân. Ông viết: “Chế độ dân chủ có một ý nghĩa lớn lao trong cuộc đấu tranh tự giải phóng của giai cấp công nhân chống bọn tư bản” [2].
Tiếp tục quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về dân chủ và vận dụng sáng tạo vào điều kiện vụ thể của Việt Nam. Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao vai trò của nhân dân, lấy dân là gốc. Người xác định nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, cán bộ nhà nước phải là công bộc của dân, gần dân, tin dân, và “Nhà nước ta là Nhà nước của nhân dân…” [3].
Quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động và vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể của đất nước qua từng giai đoạn phát triển của lịch sử. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam xây dựng là nền dân chủ tiến bộ, nhân văn của toàn thể nhân dân lao động, nhân dân đóng vai trò là vị trí trung tâm, là chủ thể của đất nước.
Điều này được thể hiện qua các văn kiện Đại hội Đảng. Tại Đại hội VI (năm 1986), thuật ngữ Dân chủ xã hội chủ nghĩa được đề cập: “nhà nước chuyên chính vô sản thực hiện chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa” [4]. Đại hội nhấn mạnh đến nhiệm vụ của nhà nước đó là phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc. Trải qua các giai đoạn phát triển, dân chủ ngày càng được Đảng nhận thức một cách đầy đủ, sâu sắc, toàn diện hơn và phù hợp với điều kiện cụ thể của đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: “Thực hiện tốt, có hiệu quả phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”…”Đề cao vai trò chủ thể, vị trí trung tâm của nhân dân trong chiến lược phát triển đất nước, trong toàn bộ quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [5].
Để thực hiện tốt mục tiêu xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ, góp phần vào thành công của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, tác giả đề xuất một số giải pháp như sau:
Một là, Đảng chủ trương thực hiện dân chủ trong toàn hệ thống chính trị, thường xuyên cải cách, đổi mới hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu quả; lấy thực hiện phát huy dân chủ trong Đảng là trọng tâm, gắn đấu tranh kinh tế với đấu tranh chính trị; đấu tranh chống các biểu hiện suy thoái, tiêu cực. Đảng nhấn mạnh thực hiện phát huy dân chủ trong Đảng là cơ sở, điều kiện để thực hiện dân chủ trong toàn hệ thống chính trị và toàn xã hội. Khi dân chủ trong Đảng được thực hiện một cách thực chất, nội bộ Đảng luôn đoàn kết thống nhất ý chí và hành động sẽ là điều kiện để mở rộng phát huy dân chủ trong toàn hệ thống chính trị. Ngược lại, nếu dân chủ trong Đảng không được thực hiện một cách có hiệu quả sẽ nảy sinh những hệ lụy làm mất đi sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, chia rẽ nội bộ, gây bè kết phái làm ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả hoạt động của tổ chức đảng.
Những năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; thường xuyên tổ chức đối thoại giữa người đứng đầu các cấp ủy đối với nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân; kiên quyết đấu tranh, phê phán những biểu hiện lệch lạc, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên; công tác cán bộ được thực hiện một cách công khai, minh bạch, dân chủ nhằm xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; chú trọng công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực gây ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức đảng.
Hai là, Đảng tập trung thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng lãnh đạo lấy đổi mới hệ thống chính trị là trọng tâm. Bởi, Nhà nước chính là công cụ để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa có nhiều tiến bộ, tổ chức bộ máy nhà nước tiếp tục được hoàn thiện, hoạt động hiệu lực và hiệu quả hơn; bảo đảm thực hiện đồng bộ các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp” [5].
Ở Việt Nam, mọi công dân đều có quyền bầu cử, có quyền tham gia quản lý xã hội một cách trực tiếp, hoặc thông qua người đại diện do mình lựa chọn, ủy thác.
Quyền lực nhà nước có sự thống nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, được phân công và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quyền lực nhà nước trong việc thực thi quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp; cán bộ nhà nước thực sự là công bộc của Nhân dân, luôn lắng nghe dân, gần dân, tin dân; duy trì mối quan hệ mật thiết với nhân dân; công tác cán bộ có nhiều đổi mới. Nền dân chủ ở Việt Nam là nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, là nền dân chủ của khối đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân với đội ngũ trí thức do Đảng Cộng sản lãnh đạo.
Ba là, thực tế những thành quả về thực hiện nhân quyền ở Việt Nam đã phản bác lại những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch cho rằng Việt Nam là một nước không có dân chủ và nhân quyền.
Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn đặt vấn đề dân chủ và quyền con người lên hàng đầu. Điển hình, trước ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, Đảng, Nhà nước đã đề ra hàng loạt chính sách bảo đảm an toàn cho người dân; chính sách an sinh xã hội nhằm ổn định cuộc sống cho người dân, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn, các đối tượng ưu tiên. Những điều này một lần nữa khẳng định mục tiêu của Đảng, Nhà nước Việt Nam đó là “đặt lợi ích của người dân lên trên hết” và cho thấy nỗ lực, quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong việc thực hiện nghĩa vụ bảo vệ, bảo đảm, thúc đẩy dân chủ, nhân quyền. Đó là sự thật và sự thật này đã được kiểm chứng bởi sự tin tưởng, ủng hộ và đồng thuận xã hội của toàn thể nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam; bởi sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế. Đảng ta chủ trương không ngừng và phát huy dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, trên cơ sở liên minh giữa công nhân, nông dân và trí thức do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Từ phân tích trên cho thấy, kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tin tưởng vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện và phát huy dân chủ trong Đảng, tiến tới thực hiện dân chủ trong toàn hệ thống chính trị; đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch, xuyên tạc nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và lâu dài; bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân; góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam./.
--------------------------------
Tài liệu tham khảo:
1. C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, t.1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr.349.
2. V. I. Lênin: Toàn tập, t.33, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2005, tr.122, 109.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tr.216.
4. ĐCSVN:Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006, tr.451.
5. ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.1, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.173.