Biến khó khăn thành cơ hội nâng hiệu quả công tác chuyển đổi số trong công tác tham mưu xây dựng Đảng

Tại Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (13/01), Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Xác định phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. Trung ương đã gương mẫu hành động, với Chương trình hành động kèm theo được quán triệt ngay hôm nay. Các cấp ủy, chính quyền cần cụ thể hóa Nghị quyết bằng các kế hoạch sát thực tiễn, lấy kết quả triển khai làm tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng. Mọi nhiệm vụ sẽ được giám sát, đánh giá thường xuyên; làm tốt được khen thưởng, làm chậm hoặc sai phạm sẽ bị phê bình, xử lý. Lãnh đạo yếu kém, thiếu trách nhiệm sẽ bị thay thế ngay, không để đất nước lỡ cơ hội phát triển”; Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng khẳng định: “Chuyển đổi số là công việc vừa mang tính chiến lược lâu dài, vừa phải thường xuyên theo dõi, đánh giá, đôn đốc, chỉ đạo sát sao và triển khai quyết liệt, hiệu quả, thực chất”[1]. Những chỉ đạo này thể hiện quyết tâm chính trị cao của lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong việc thúc đẩy chuyển đổi số, đặc biệt trong các cơ quan tham mưu xây dựng Đảng.

                              Tổng Bí thư Tô Lâm, lãnh đạo Đảng và Nhà nước và nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước                                   tham quan trưng bày sản phẩm khoa học công nghệ

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số trong các cơ quan tham mưu xây dựng Đảng không tránh khỏi những khó khăn, thách thức. Một trong những trở ngại lớn là hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ và hiện đại, dẫn đến việc triển khai các ứng dụng số gặp nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, nhận thức và kỹ năng số của một bộ phận cán bộ, đảng viên còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc trên môi trường số. Một vấn đề khác mang tính đặc thù của công tác tham mưu xây dựng Đảng là xử lý những công việc đòi hỏi yếu tố khái quát cao, nhiều nội dung vừa định tính vừa đòi hỏi tư duy chiến lược, tư tưởng và lãnh đạo toàn diện. Điều này khác biệt so với các công việc hành chính nhà nước, vốn có thể định lượng cụ thể và quy định tiến độ, thời hạn hoàn thành rõ ràng từng công việc một. Chính vì vậy, việc chuyển đổi số trong các mặt công tác xây dựng Đảng đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và phương pháp tiếp cận phù hợp thì mới làm và làm chuyển đổi số hiệu quả được.

Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức như vậy, nhưng việc chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng là hoàn toàn khả thi nếu có sự nhận thức đúng đắn và phương pháp triển khai phù hợp. Trước hết, chúng ta đang có một thuận lợi lớn đó là sự quan tâm lãnh đạo rất quyết liệt và chặt chẽ từ các cấp lãnh đạo, thể hiện qua việc chỉ đạo trên nhiều văn bản và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số. Vấn đề còn lại là ở các cơ quan tham mưu giúp việc Tỉnh uỷ nhận ra vấn đề nào, lĩnh vực gì cần chuyển đổi số và chuyển như thế nào, để từ đó tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu, giải thuật, yêu cầu và mục tiêu để chuyển hoá thành các phần mềm ứng dụng hoặc đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào để phục vụ cho công tác của mỗi cơ quan, đơn vị cho phù hợp. Đơn cử như tại Văn phòng Tỉnh ủy, ngoài việc tiếp tục triển khai, phát triển tốt các ứng dụng hiện có (E-Office; Quản lý nghị quyết, chỉ thị; Sổ tay đảng viên...) thì có thể phát triển thêm khá nhiều ứng dụng số trên các lĩnh vực như:

- Quản trị hành chính số: Xây dựng hệ thống quản lý công việc (Task Management) bằng việc số hóa quy trình phân công, theo dõi tiến độ công việc, đánh giá hiệu suất làm việc tập thể, cá nhân. Các chuyên viên Văn phòng Tỉnh ủy tích hợp công cụ tự động hóa (AI) để ưu tiên hóa nhiệm vụ và cảnh báo deadline đối với các văn bản đã giao cho các ban đảng của Tỉnh uỷ tham mưu. Phát triển phần mềm họp không giấy lên thành phần mềm họp điện tử (E-Meetting) để tổ chức và quản lý các hội nghị, họp trực tiếp, trực tuyến; lưu trữ biên bản tự động, kết hợp AI đánh giá chất lượng phát biểu, chấm điểm thành viên dự họp. Số hóa quy trình chuẩn bị chương trình họp Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, ứng dụng AI tạo hồ sơ họp và theo dõi kết quả triển khai các ý kiến chỉ đạo, các thông báo kết luận sau cuộc họp, hội nghị…

- Quản lý tài sản, cơ sở vật chất: Dùng IoT giám sát thiết bị, quản lý sử dụng phòng họp, tiết kiệm năng lượng; xây dựng phần mềm theo dõi bảo trì, sửa chữa tài sản.

- Quản lý tài chính và ngân sách: Xây dựng hệ thống quản lý ngân sách (Budget Management); quản lý việc việc phân bổ, chi tiêu ngân sách của các cơ quan đảng theo thời gian thực; đồng thời tích hợp AI để dự báo nhu cầu ngân sách, cảnh báo vượt chi (lưu ý đây là hệ thống thông minh, khác với phần mềm kế toán là chỉ lưu trữ dữ liệu kế toán và quản lý tài khoản hạch toán). Trên lĩnh vực đấu thầu và mua sắm công (E-Procurement), có thể số hóa quy trình đấu thầu, mua sắm, đảm bảo minh bạch và cạnh tranh; sử dụng Blockchain để lưu trữ hồ sơ đấu thầu, chống các hành vi gian lận, cạnh tranh không lành mạnh trong đấu thầu.

- Tổng hợp, phân tích dữ liệu và tham mưu: Xây dựng hệ thống Trung tâm dữ liệu (Data Warehouse) để tích hợp dữ liệu từ các ban, sở, ngành (xây dựng Đảng, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh…) để tổng hợp và xuất báo cáo tự động theo định kỳ hoặc bất kỳ; dùng Business Intelligence (BI) để trực quan hóa dữ liệu, phát hiện xu hướng, tích hợp AI để phân tích, dự báo và hỗ trợ việc ra quyết định cho công tác lãnh đạo...

 Trong thời gian tới, để chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIV của Đảng, việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác tham mưu xây dựng Đảng càng trở nên quan trọng và cấp thiết. Ngày 10/3, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú - Trưởng Ban Chỉ đạo chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng - đã chủ trì phiên họp lần thứ hai của Ban Chỉ đạo (mở rộng) chỉ đạo: “Triển khai các phần mềm ứng dụng dùng chung trong các cơ quan Đảng phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo và hoạt động trên môi trường số, bảo đảm nguyên tắc lấy người dùng làm trung tâm; đưa vào sử dụng các ứng dụng số phục vụ đại hội Đảng các cấp và thực hiện “phòng họp không giấy…”. Việc triển khai các ứng dụng số này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công tác tổ chức đại hội, mà còn góp phần hiện đại hóa phương thức làm việc, giảm thiểu sử dụng giấy tờ và tăng cường tính minh bạch trong hoạt động của các cơ quan Đảng. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ số trong công tác tổ chức cán bộ, như xây dựng cơ sở dữ liệu cán bộ số hóa, sẽ hỗ trợ đắc lực cho việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy ở các cấp tỉnh, huyện, xã, đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết Trung ương về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Để đạt được những mục tiêu trên, các cơ quan Đảng cần tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp cụ thể, có lộ trình rõ ràng, sát thực tiễn, và phù hợp với đặc thù công tác xây dựng Đảng. Trước tiên là việc hoàn thiện thể chế, ban hành các quy định, hướng dẫn thống nhất về chuyển đổi số trong Đảng, đặc biệt là những quy định liên quan đến chuẩn hóa dữ liệu, bảo đảm an toàn thông tin, phân cấp quản lý hệ thống. Bên cạnh đó, cần xác định rõ các danh mục phần mềm, hệ thống dùng chung; cơ chế phối hợp, chia sẻ dữ liệu giữa các ban, ngành, đoàn thể trong Đảng và giữa Đảng với chính quyền, tạo nền tảng cho việc liên thông, thống nhất trong toàn hệ thống chính trị.

Một nội dung trọng tâm khác là việc xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ, hiện đại, có tính liên kết cao với Trung ương và địa phương, giữa các cấp ủy với cơ quan trực thuộc. Việc trang bị máy chủ, đường truyền, hệ thống sao lưu dữ liệu, phần mềm ứng dụng cần được đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải, manh mún. Các cơ quan cấp tỉnh cần chủ động rà soát, đánh giá thực trạng hạ tầng công nghệ thông tin hiện có, từ đó xây dựng kế hoạch đầu tư, nâng cấp phù hợp với nhu cầu thực tế và định hướng phát triển lâu dài.

Song hành với đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác công nghệ thông tin và người sử dụng đóng vai trò then chốt. Trong điều kiện nhiều cán bộ, công chức còn ngại thay đổi thói quen làm việc truyền thống, chưa sẵn sàng tiếp nhận cái mới, việc tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu, xây dựng đội ngũ hạt nhân chuyển đổi số trong từng cơ quan, đơn vị là hết sức cần thiết. Cán bộ, đảng viên các cấp, nhất là người đứng đầu, cần nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy, tiếp cận nhanh với công nghệ mới, chủ động học hỏi, thực hành, coi chuyển đổi số là một phần không thể thiếu trong quá trình đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công việc.

Trong bối cảnh hiện nay, rõ ràng việc chuyển đổi số không còn là câu chuyện công nghệ đơn thuần, mà là yêu cầu đổi mới toàn diện phương thức làm việc, tổ chức bộ máy, quy trình nghiệp vụ trong các cơ quan Đảng. Đây là quá trình khó, vì liên quan đến con người, tư duy, phương pháp và thói quen làm việc lâu năm. Nhưng nếu không bắt đầu và quyết tâm làm, chúng ta sẽ đứng ngoài tiến trình phát triển của thời đại số, làm chậm lại sự đổi mới của Đảng.

Do đó, mỗi cấp ủy, cơ quan tham mưu, mỗi cán bộ, đảng viên cần nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong quá trình chuyển đổi số; không chờ đợi, không làm hình thức, không hành chính hóa và đối phó với các ý kiến chỉ đạo chuyển đổi số bằng những bản kế hoạch dài dòng về câu chữ mà không có mấy nội dung và sản phẩm chuyển đổi số phù hợp; tất cả phải bắt đầu từ việc cụ thể, thiết thực, có kế hoạch, lộ trình và kết quả đo lường rõ ràng. Phải xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là giải pháp then chốt để đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong tình hình mới, góp phần xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực cầm quyền, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.