Ninh Thuận: Vận hội mới từ tăng trưởng xanh và khát vọng Net Zero

Phát biểu tại lễ khai mạc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng việc đăng cai Hội nghị P4G có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với Việt Nam, thể hiện vai trò là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Ông khẳng định: “Việt Nam xác định chặng đường hiện thực hóa các mục tiêu cần bảo đảm nguyên tắc “bền vững, bao trùm, hài hòa”. Trong đó, phát triển nhanh phải đi đôi với bền vững, chất lượng cao, phải hài hòa giữa phát triển kinh tế với văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu”.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu thông điệp chính sách tại Hội nghị P4G

Thủ tướng Phạm Minh Chính, trong bài phát biểu khai mạc, đã đề xuất ba kiến tạo của Việt Nam để thúc đẩy chuyển đổi xanh bền vững: kiến tạo thể chế xanh bao trùm, công bằng; kiến tạo năng lực kinh tế xanh; và kiến tạo khuôn khổ hợp tác quốc tế xanh và liên kết đa ngành, đa chủ thể. Thủ tướng nhấn mạnh rằng chuyển đổi xanh phải bảo đảm cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, toàn cầu, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu khai mạc Hội nghị P4G

Trong bối cảnh đó, Ninh Thuận, với điều kiện tự nhiên lý tưởng và chính sách ưu đãi, đang nổi lên như một điểm sáng trong bản đồ năng lượng tái tạo của Việt Nam. Đến cuối 2024, tỉnh đã thu hút đầu tư vào 57 dự án điện gió và điện mặt trời, với tổng công suất gần 3.750 MW, tạo ra sản lượng điện trên 7,6 tỷ kWh. Dự kiến đến cuối năm 2025, tổng công suất sẽ tăng lên khoảng 4.350 MW, sản lượng đạt khoảng 9,2 tỷ kWh, chiếm 18% tổng công suất lắp đặt điện của cả nước. Đặc biệt, Ninh Thuận đã kêu gọi đầu tư vào 50 dự án điện mặt trời với tổng công suất 3.120 MW trên diện tích 4.349 ha, tổng vốn đầu tư 76.089 tỷ đồng, và 20 dự án điện gió với tổng công suất 1.510 MW trên diện tích 286,67 ha, tổng vốn đầu tư 36.185 tỷ đồng . Ngoài ra, tỉnh cũng đang triển khai các dự án thủy điện tích năng, như dự án thủy điện tích năng Bác Ái với công suất 1.200 MW, nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và hỗ trợ lưới điện quốc gia.

Bên cạnh đó, Ninh Thuận không chỉ tập trung vào phát triển năng lượng tái tạo mà còn hướng đến xây dựng các khu công nghiệp xanh. Khu công nghiệp Cà Ná được quy hoạch theo hướng sử dụng năng lượng tái tạo và sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường như pin nhiên liệu, phân bón và nhiên liệu xanh. Tỉnh cũng đang đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và chuyển giao công nghệ xanh, nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả trong quá trình chuyển đổi xanh.

Những nỗ lực này đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Trong quý I năm 2024, năng lượng tái tạo đóng góp 2,84% vào tổng sản phẩm nội tỉnh (GRDP) của Ninh Thuận, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm cho người dân . Tỷ trọng ngành năng lượng trong GRDP năm 2024 chiếm 17,2%, đóng góp lớn cho tăng trưởng chung của tỉnh.

Với tiềm năng tự nhiên phong phú, chính sách hỗ trợ mạnh mẽ và quyết tâm của chính quyền địa phương, Ninh Thuận đang từng bước khẳng định vai trò là trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước. Hành trình hướng tới Net Zero không chỉ là mục tiêu về môi trường mà còn là khát vọng phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và đóng góp vào sự thịnh vượng chung của Việt Nam.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa khát vọng này, Ninh Thuận cần tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, then chốt là cần tiến hành rà soát và cập nhật quy hoạch phát triển điện gió, điện mặt trời, thủy điện tích năng và các nguồn năng lượng tái tạo mới một cách đồng bộ (cho Ninh Thuận hiện nay), đảm bảo sự tích hợp cao với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh (Khánh Hoà mới sau này) và quốc gia. Để thực hiện điều này, việc xây dựng cơ sở dữ liệu GIS chi tiết về tiềm năng năng lượng tái tạo, đánh giá tác động môi trường và xã hội của các dự án, cùng với sự tham gia của cộng đồng trong quá trình quy hoạch là vô cùng quan trọng.

Cùng với việc phát triển nguồn năng lượng, Ninh Thuận cần đầu tư mạnh mẽ vào xây dựng và nâng cấp hệ thống lưới điện truyền tải và phân phối theo hướng thông minh, có khả năng tích hợp cao nguồn năng lượng tái tạo biến đổi, đồng thời phát triển các hệ thống lưu trữ năng lượng như pin và thủy điện tích năng để ổn định lưới điện. Để đạt được mục tiêu này, tỉnh cần thu hút đầu tư vào các dự án lưới điện thông minh và hệ thống lưu trữ năng lượng thông qua các cơ chế khuyến khích, hợp tác công tư, cũng như nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ lưu trữ năng lượng tiên tiến.

Ninh Thuận cần mở rộng định hướng phát triển các khu công nghiệp xanh, không chỉ giới hạn ở Khu công nghiệp Cà Ná mà còn nhân rộng mô hình ra các khu vực khác, thu hút các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo sử dụng năng lượng tái tạo và có quy trình sản xuất thân thiện với môi trường. Để hỗ trợ quá trình này, việc xây dựng các chính sách ưu đãi đặc biệt cho các doanh nghiệp xanh, hỗ trợ chuyển giao công nghệ xanh, và phát triển các dịch vụ hỗ trợ công nghiệp xanh là rất cần thiết.

Bên cạnh công nghiệp, Ninh Thuận cũng cần thúc đẩy phát triển nông nghiệp theo hướng hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, tiết kiệm nước và năng lượng, đồng thời phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với các dự án năng lượng tái tạo, tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo khai thác tiềm năng năng lượng của tỉnh và quảng bá du lịch xanh.

Để đảm bảo sự phát triển bền vững, Ninh Thuận cần thiết lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển năng lượng tái tạo và công nghệ xanh tại tỉnh, thu hút các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, đồng thời hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức quốc tế để thực hiện các dự án R&D, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và chuyển giao công nghệ xanh tiên tiến.

Nâng cao năng lực và đào tạo nguồn nhân lực xanh là một yếu tố then chốt khác. Ninh Thuận cần phát triển các chương trình đào tạo nghề và đại học về năng lượng tái tạo, quản lý năng lượng, công nghệ môi trường và các lĩnh vực liên quan đến tăng trưởng xanh, hợp tác với các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước, xây dựng các trung tâm đào tạo chất lượng cao, thu hút và giữ chân nhân lực có trình độ.

Để thu hút đầu tư và thúc đẩy hợp tác, Ninh Thuận cần tạo môi trường đầu tư thuận lợi, minh bạch và hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và công nghiệp xanh, đẩy mạnh các hình thức hợp tác công - tư để triển khai các dự án lớn thông qua việc xây dựng cơ chế đối thoại thường xuyên với nhà đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cung cấp các ưu đãi đầu tư phù hợp, và quảng bá tiềm năng đầu tư xanh của tỉnh.

Truyền thông và nâng cao nhận thức cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo sự đồng thuận và tham gia của toàn xã hội vào quá trình tăng trưởng xanh. Ninh Thuận cần tăng cường các hoạt động truyền thông, giáo dục để nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp và các cấp chính quyền về tầm quan trọng và lợi ích của tăng trưởng xanh và sử dụng năng lượng tái tạo thông qua các chiến dịch truyền thông đa dạng, xây dựng các mô hình cộng đồng sử dụng năng lượng tái tạo hiệu quả, và đưa nội dung về tăng trưởng xanh vào chương trình giáo dục.

Cuối cùng, để đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch, Ninh Thuận cần xây dựng hệ thống đo lường, giám sát và đánh giá hiệu quả của các chính sách và dự án tăng trưởng xanh, thiết lập các chỉ số đánh giá cụ thể, định kỳ báo cáo và công khai kết quả, điều chỉnh chính sách dựa trên kết quả đánh giá.